05º 37’S  132º44’E  Tual, Kai islands, Indonesia

Τρίτη 10 Αυγούστου 2023 – Tual –  Banda Neira 200 NM 

07.30 Με την  Άδεια Πλόων στην Ινδονησία και όλα τα απαραίτητα έγγραφα  στα χέρια μας, αποπλέουμε από το  μικρό λιμάνι Tual.  Επόμενος προορισμός μας είναι το  Banda Neira,  ένα από τα μυθικά  Spice Islands των Ανατολικών Ινδιών,  νησιά των οποίων  η τοποθεσία παρέμενε  επτασφράγιστο μυστικό μεταξύ Αράβων και Κινέζων  εμπόρων για αιώνες.

Ξεκινάμε με απρόσμενη άπνοια όμως, μόλις απομακρυνόμαστε από την “σκιά” του νησιού, ο άνεμος δυναμώνει κι ανοίγουμε πανιά σε πλεύση πεταλούδα.Το ταξίδι σε αυτές τις θάλασσες  θέλει μεγάλη προσοχή, γιατί σε μια ακτίνα  δέκα, δεκαπέντε μιλίων  γύρω από τα νησιά, οι ντόπιοι τοποθετούν   αυτοσχέδια “FAD” (Fish Attracting Device), πλωτές εξέδρες  από μπαμπού που έχουν από κάτω σχοινιά. Με το πέρασμα του χρόνου τα σχοινιά, αποικούνται από θαλάσσιους οργανισμούς οπότε  προσελκύουν  ψάρια,  σαν πλωτοί “ύφαλοι”!

Συναντάμε πολλά fad και κάμποσες  από   τις τοπικές   στενόμακρες  βάρκες με την ανασηκωμένη πλώρη. Το ραντάρ μας δυσκολεύεται να τις εντοπίσει και δεν έχουν AIS. Δεν θα είναι εύκολο να ταξιδεύουμε νύχτα, κοντά σε νησιά.

Το Φιλίζι ταξιδεύει πετώντας πάνω από  τα κύματα, σαν θαλασσοπούλι. Ο Γιώργος  ψήνει νόστιμο ψωμί,  εγώ μαγειρεύω φακές. Μετά το φαγητό, επαναλαμβάνουμε ξανά και ξανά  τους  αριθμούς από το 1 ως το 10,  στην  επίσημη Ινδονησιακή γλώσσα Bahasa. Ελάχιστοι ντόπιοι μιλούν  αγγλικά  σε τούτη την  απομακρυσμένη περιοχή της Ινδονησίας, για να μπορούμε να ψωνίζουμε στις υπαίθριες αγορές, πρέπει να μάθουμε τους αριθμούς και τα νομίσματα:

1 : SATU, 2: DUA, 3: TIGA, 4:EMPAT, 5: LIMA, 6: ENAM, 7:TUJUH, 8: DELAPAN, 9: SEMBILAN, 10:SEPULUH, 100: RATUS, 1000: RIBU

23.00 Ο άνεμος δυναμώνει κι αλλάζει. Αριστερήνεμοι από τις 140°, φέρνουμε τη μαϊστρα δεξιά  με δυο μούδες, δεμένη  για ασφάλεια με preventer  και μια  μούδα στη τζένοα,  συντηρητική ιστιοφορία  ως να περάσει η νύχτα. Πλέουμε με ταχύτητα 6,6 kts, αν συνεχίσουμε έτσι, ίσως προλάβουμε να φτάσουμε αύριο  πριν νυχτώσει.

Τετάρτη 11 Αυγούστου 2023 –

Τα κύματα αστράφτουν, στολισμένα με φωσφορισμούς, ο Σταυρός του  Νότου μόλις βούτηξε   στη θάλασσα, αφήνοντας  τους δυο Δείκτες του μόνους στον ουρανό. Στις 2 το πρωί η σελήνη βγαίνει  να μας κάνει παρέα. Η νύχτα κυλά με εναλλάξ  βάρδιες  και  λίγο περισσότερο ύπνο, συνηθίσαμε το ταξίδι κι  αφηνόμαστε πιο εύκολα στην αγκαλιά του Μορφέα.

14.00 Ένας  γαλανός κώνος ξεχωρίζει αχνά μέσα από τα σύννεφα που σκεπάζουν τη γραμμή του ορίζοντα, είναι το  ηφαίστειο  Banda Gunung Api (Βουνό της Φωτιάς). Πλησιάζουμε! Το  δρομόμετρο του Φιλιζι δείχνει 40.072 ναυτικά μίλια,  απόσταση σχεδόν διπλάσια από την περίμετρο της Γης (όπου περίμετρος της Γης = 40.075 χιλόμετρα και το χιλόμετρο = 0,54 ναυτικό μίλι). Καπετάνιε μου!

16.00 Φτάνοντας κοντά στα νησιά, η θάλασσα  μοιάζει να βράζει,  κύματα κοφτά   αφρίζουν γύρω μας,  ταθαλάσσια ρεύματα  στροβιλίζουν τα νερά.  Μόλις περνάμε το άνοιγμα ανάμεσα στα νησιά  Banda Naira  και   το νησί ηφαίστειο Gunung Api, ξαφνικά όλα ηρεμούν, μπήκαμε σε έναν μεγάλο,  κόλπο, προστατευμένο από τα ωκεάνια κύματα.  Στο βάθος διακρίνονται έξι κατάρτια κι αμέσως ακούγεται μια φωνή στο VHF:  είναι ο  Rene του sy Blue Spirit, Ολλανδός single handed sailor, φίλος από τα Φϊτζι.

-“Welcome to Banda, Filizi! Υπάρχει θέση ανάμεσα σε εμένα  Blue Spirit) και στο  Queen B, μόλις έλυσε το  Olena. Είμαστε όλοι αραγμένοι με “Mediterranean mooring””, λέει ο Ρενέ, αναφερόμενος  στον  τρόπο αγκυροβολίας που  εμείς οι Έλληνες εφαρμόζουμε συχνά, δηλαδή   με  άγκυρα από πλώρη και  δυο μακριές πριμάτσες από πρίμα, δεμένες έξω στη στεριά.   Από μακριά αποχαιρετούμε την οικογένεια του καταμαράν Olena, αποπλέουν με προορισμό την Raja Ampat, περιοχή της Ινδονησίας περίφημη για την φυσική ομορφιά της  και το σπουδαίο diving. Κρίμα! Επικοινωνούμε συχνά με μηνύματα μαζί τους, ελπίζαμε να  προλάβουμε να τους δούμε.

04°31΄S 129º 53′ E Banda Neira

Κρεμάμε 2-3 μπαλόνια από κάθε πλευρά και φουντάρουμε στα 35 μέτρα βάθος, ρίχνοντας σχεδόν όλη  την καδένα, 80 μέτρα. Ο καπετάνιος μου βάζει  “ανάποδα” (όπισθεν στα σκαφη) και πετάμε έξω  δυο μακριά  σχοινιά (πριμάτσες). Ο Ρενε δένει τη μια πριμάτσα σε έναν ψηλόλιγνο κοκοφοίνικα, το άλλο το παίρνει  μια γυναίκα με κοντά, γκρίζα μαλλιά  και το δένει στην  κολώνα της παλιάς προβλήτας. Έτοιμοι!

Το βάθος  πίσω από την πρύμνη  είναι 3-5 μέτρα,   το  νερό έχει  εξαιρετική  διαύγεια, μπορώ και   διακρίνω έναν μεγάλο  αστερία στο βυθό και μια θαλάσσια ανεμώνη.

Το μέρος είναι πανέμορφο, σαν σκηνικό από ταινία εποχής.  Κατεβάζουμε τη βάρκα και βγαίνουμε σε μια μεγάλη πέτρινη σκάλα. Στην επιφάνεια του νερού  επιπλέουν  πλαστικές σακούλες και μπουκάλια.

Στον κήπο του ξενοδοχείου, μας περιμένει η Diana, εκ μέρους της διοργάνωσης του ράλλυ και της δίνουμε τα έγγραφα καραντίνας από το Tual. Η Diana  φορά ισλαμική μαντήλα, μακριά μπλούζα και μακρύ παντελόνι, όπως και οι άλλες  δυο κοπέλες που εργάζονται στο  ξενοδοχείο.

Μας καλωσορίζουν όλοι με πλατιά χαμόγελα, η Diana δεν μιλά Αγγλικά και χρησιμοποιεί μια εφαρμογή μετάφρασης του κινητού της για να συνεννοηθεί μαζί μας. Η παρέα των ιστιοπλόων  πάνε για φαγητό και μας προσκαλούν να πάμε μαζί, ο Rene, οι  Ολλανδοί φίλοι του Jaqueline & Bertus από το sy Queen B  και οι Άγγλοι Sara (η γυναίκα με τα κοντά γκρίζα μαλλιά) & ο  Philip του sy Serenity of Swanwick,  όλοι   συμμετέχουν στο S2I Rally.

Διασχίζουμε τον κήπο και το  έρημο καθιστικό του ξενοδοχείου  The Maulana, όπου υπάρχει  μια διάχυτη  μελαγχολία. Οι φωτογραφίες με τον  Jaques-Yves Cousteau και της ομάδας του σκάφους  Calypso,  πίσω από την ρεσεψιόν, μαρτυρούν οτι  στο παρελθόν έχουν ζήσει ένδοξες ημέρες. Βγαίνουμε από μια μικρή πόρτα στον πίσω δρόμο, ξεφλουδισμένοι τοίχοι,  σκουπίδια και γκρεμισμένα κτίρια,  εντείνουν την   εικόνα  εγκατάλειψης. Είμαστε πεινασμένοι και κουρασμένοι.  Τρώμε σε ένα εστιατόριο μέσα σε έναν  ωραίο κήπο, μοναδικοί πελάτες. Το φαγητό αργεί πάρα πολύ να έρθει. όμως είναι καλό και πολύ πολύ οικονομικό.

Πάμε πίσω στο ξενοδοχείο  Maulana όπου γίνεται  γιορτή με ωραία  ζωντανή μουσική. Εκεί κουβεντιάζουμε με έναν ντόπιο νέο άνδρα, τον Azwar, του μίλησαν για το Φιλιζι οι φίλοι του sy Watermusic και ήρθε να μας γνωρίσει. Ο Azwar  και ο φίλος του Ognon, μουσικός στη μπάντα που εμφανίζεται εδώ σήμερα, οργανώνουνSpice Tour, μια εκδρομή στα αξιοθέατα και στις φυτείες μπαχαρικών των Banda.  Είμαστε πολύ κουρασμένοι για να μείνουμε να ακούσουμε την μπάντα να παίζει.

-«Πότε θα εμφανιστούν ξανά?», ρωτάμε τον Azwar.

-«Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ημερομηνία. Εμφανίζονται όταν τους το ζητήσει το ξενοδοχείο, όχι πολύ συχνά δυστυχώς. Δεν βρίσκουμε εύκολα δουλειά στο νησί μας.», απαντά.

Σάββατο 12 Αυγούστου

04.30 Ξυπνάω τρομαγμένη! Σε ένταση εκκωφαντική, ο Ιμάμης καλεί τους πιστούς του Ισλάμ σε προσευχή, από τα ηχεία του τζαμιού που τρίζουν! Την στιγμή  που αρχίζω να χαλαρώνω για να αποκοιμηθώ, ξεκινά δεύτερος ιμάμης από άλλο τζαμί, και συνεχίζουν μαζί, πάντα σε ένταση εκκωφαντική και κακής ποιότητας ήχο, κάλεσμα που γίνεται  πέντε φορές κάθε μέρα. Θα το συνηθίσουμε ποτέ αυτό, καπετάνιε  μου?

08.00 Λίμνη η θάλασσα στο αγκυροβόλιο. Φωνές και μουσικές ακούγονται, μέσα σε λίγη ώρα  ο κόλπος γεμίζει από  εντυπωσιακά, πολύχρωμα  Kora – Kora,  παραδοσιακά canoe των νησιών Maluku. Τα Kora – Kora  είναι  πολύ στενά και  πολύ μακριά  κι έχουν   30 – 50 κωπηλάτες και πλήρωμα! Οι εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 78 χρόνων της   Ανεξαρτησίας της Ινδονησίας (17 Αυγούστου 1945), ξεκίνησαν   από σήμερα και θα διαρκέσουν πέντε ημέρες!

10.30 Κουβαλώντας τα άπλυτα ρούχα μας, ακολουθούμε τους Ολλανδούς στο χωριό. Πλήθος κόσμου περπατά στο δρόμο, μας χαμογελούν και  μας χαιρετούν  “Hello mister” λένε στο Γιώργο αλλά  και σε εμένα! Όλα τα κορίτσια φορούν μαντήλες και ρούχα που σκεπάζουν το σώμα, πολλές φορούν παντελόνια και οδηγούν μοτοσυκλέτες. Οι άνδρες και οι γυναίκες εδώ είναι μικρόσωμοι και λεπτοί,  πολύ διαφορετικοί από τους μεγαλόσωμους και,  συχνά, παχύσαρκους κατοίκους των νησιών του Ειρηνικού Ωκεανού.

Διασχίζουμε την  υπαίθρια αγορά, που έχει πάγκους   με φρούτα, λαχανικά αλλά  και   φρέσκα ψάρια. Οι τιμές είναι πολύ χαμηλές, ένας ανανάς 20.000 ρουπίες  περίπου 1 ευρώ και μια  ολόφρεσκη ντάσκα (τοννοειδές)  με βάρος 4 κιλά60.000 ρουπίες (4 ευρώ) ! Δίπλα στη θάλασσα, σειρές – σειρές από καθαρισμένα ψάρια που μυρίζουν σαν φρέσκιες σαρδέλες,  ξεραίνονται στον ήλιο πάνω σε μεγάλες τάβλες. Στο δρόμο,  μικρά εμπορικά μαγαζιά, ραφτάδικα, συνεργεία, χρωματοπωλεία και εστιατόρια. Μαυλιστικά, μυρωδάτα μοσχοκάρφια,  δηλαδή μπουμπούκια του μπαχαρικού γαρίφαλο (clove), είναι απλωμένα πάνω σε τάβλες για να ξεραθούν στον ήλιο, στις αυλές και τους κήπους των σπιτιών.

Οι άνθρωποι μας χαιρετούν και μας χαμογελούν, είναι γλυκύτατοι μαζί μας..  Κάτω από το φως της ημέρας διαφαίνεται η γοητεία αυτού του τόπου, παρά την φτώχεια, παρά τα σκουπίδια. Αφήνουμε τα ρούχα  μας για πλύσιμο στο Laundry, 10.000 ρουπίες (6 ευρώ) για 10 κιλά ρούχα (!) και συνεχίζουμε για  να επισκεφτούμε τα  ιστορικά αξιοθέατα του νησιού. Είναι σπουδαίο που βρεθήκαμε εδώ παρέα με τους Ολλανδούς θαλασσοπόρους, που  γνωρίζουν   την   ιστορία των νησιών πολύ καλά,  την μάθαιναν από το δημοτικό σχολείο, όπως μας λένε.

Περνάμε το δρόμο και την  κατάφυτη τάφρο του Ολλανδικού  φρουρίου Nassau, όπου τώρα βόσκουν 3-4  μοσχαράκια. Διασχίζουμε τα τείχη και συνεχίζουμε ανηφορικά ως πάνω στον λόφο, όπου δεσπόζει το εντυπωσιακό φρούριο Belgica, με τα ψηλά του τείχη και τις πολεμίστρες του. Ευτυχώς οι πύλες σήμερα είναι ανοιχτές.

Πληρώνουμε εισιτήριο και περνάμε σε έναν κεντρικό ανοιχτό χώρο, που έχει γύρω του  πολλά άδεια δωμάτια, που κάποτε ίσως ήταν αποθήκες πυρομαχικών ή μπαχαρικών. Από  στενή σκάλα ανεβαίνουμε σε μια από τις πολεμίστρες.  Η θέα από εδώ ψηλά είναι καταπληκτική, τέλεια επόπτευση της περιοχής .

Οι Ολλανδοί θαλασσοπόροι έχουν κανονίσει για σήμερα μια επίσκεψη στο μουσείο που ήταν κλειστό και ακολουθούμε. Πρόκειται για  ένα μικρό,  σκονισμένο και ετοιμόρροπο οίκημα, με λίγα  εκθέματα. Οι Rene, Bertus & Jaqueline  τα μελετούν όλα με προσοχή και συζητούν συνοφρυωμένοι. Σε μια γωνία του κεντρικού δωματίου, δεσπόζουν δυο μεγάλοι ζωγραφικοί πίνακες. Στον έναν απεικονίζεται μια  αιματηρή σκηνή μέσα στο φρούριο  Belgica. Ο δεύτερος είναι  η προσωπογραφία  ενός Ευρωπαίου άνδρα.

-“Αυτός εδώ είναι ο  Jan Pieterszoon Coen (Κουν) “, μας λέει ο Bertus δείχνοντας την προσωπογραφία.  Όταν ήμουν παιδί, τα σχολικά βιβλία ιστορίας  τον ανέφεραν ως  ήρωα της Ολλανδίας και στην πλατεία της πόλης μας υπήρχε ένας ανδριάντας του. Σημερα, τα  βιβλία   χαρακτηρίζουν τον Coen ως  εγκληματία  πολέμου και  οι ανδριάντες του  έχουν εξαφανιστεί.  Είναι συγκλονιστικό για μένα οτι βρίσκομαι εδώ, σε αυτά τα νησιά. Σαν μαθητές έπρεπε να μάθουμε  από μνήμης   τα ονόματα όλων των νησιών,  σαν ποίημα”, συμπληρώνει με σοβαρή φωνή o Bertus, ενώ παρατηρεί έναν – έναν τους δυο πίνακες, ίσως για να καταγράψει κάθε λεπτομέρεια. Ας εξηγήσουμε τα λόγια του με λίγη ιστορία

Η ιστορία των Spice Islands

Τα   Banda είναι  μια ομάδα από δέκα  μικρά,  ηφαιστειογενή τροπικά νησιά που βρίσκονται   απομονωμένα στα ανατολικά του Αρχιπελάγους. Εως τα μέσα του 19ου αιώνα,  τα νησιά ήταν η μοναδική  πηγή στον κόσμο για  τα μπαχαρικά μοσχοκάρυδο και γαρίφαλο (Nutmeg, mace & clove). Κινέζοι και Άραβες  έμποροι επισκέπτονταν για αιώνες τα νησιά,  κάνοντας εμπόριο  με τους τοπικούς αρχηγούς, που ονομάζονταν Orang Kaya.

Στην Ευρώπη  κατά τον Μεσαίωνα, τα μπαχαρικά ήταν περιζήτητα, πανάκριβα,  ένα πολυπόθητο είδος πολυτελείας για τους άρχοντες της εποχής, απαραίτητο συστατικό για την συντήρηση των  τροφίμων,  φάρμακο και  μαγικό συστατικό. Η απόλυτη πρωτοκαθεδρία στο εμπόριο μπαχαρικών  ανήκε στην πανίσχυρη Βενετία, η οποία τα εμπορευόταν μέσω  του λιμανιού της Αλεξάνδρειας  και  του στεριανού “Δρόμου του Μεταξιού” μέσα από  τις Αραβικές ερήμους.

Οι βασιλιάδες της Ιβηρικής χερσονήσου φθονούσαν  το μονοπώλιο της Βενετίας, και χρηματοδοτούσαν την εξερεύνηση  εναλλακτικού δρόμου προς τις χώρες των Μπαχαρικών. Αστρονόμοι, γεωγράφοι,  τολμηροί θαλασσοπόροι και  η εξέλιξη των οργάνων πλοήγησης όπως   η γυροσκοπική πυξίδα και οι ακριβείς αστρονομικοί χάρτες, συνέβαλλαν ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν  ταξίδια μακριά από στεριά. Το 1488 ο Bartolomeu Dias έφτασε στο νότιο ακρωτήριο  της Αφρικής και  δέκα χρόνια αργότερα, το 1498, ο Vasco da Gamma ξεπέρασε την Αφρική κι έφτασε στην Ινδία. Οι Πορτογάλοι κατέκτησαν την Goa και την ίδρυσαν αποικία τους (η Goa παρέμεινε σε Πορτογαλική κατοχή  εως το 1961!). Επόμενη τους κίνηση ήταν η κατάκτηση  του Malacca (Μαλάκα) το 1511,  ενός από τα σημαντικότερα λιμάνια της εποχής, που βρίσκεται στην σημερινή Μαλαισία.  Το 1512 ένας μικρός Πορτογαλικός στόλος ξεκίνησε  από τη Μαλάκα με στόχο να βρει τα μυθικά νησιά των Μπαχαρικών.  Ο στόλος πέρασε από το Bali, συνέχισε ανατολικά  στα νησιά  που τα ονόμασαν Flores,  Από εκεί πήρανκατεύθυνση βόρεια, βάζοντας πορεία προς έναν φωτεινό σημείο του ορίζοντα, που φαινόταν σαν φάρος. Το φως που ακολούθησαν  ήταν η λάβα που έβγαινε από την κορυφή του ηφαστείου Gunung Api, εδώ στα νησιά  Banda, κάποια ηφαιστειακή έκρηξη  οδήγησε τους Πορτογάλους, στα πολυπόθητα Spice Islands! Το εμπόριο με τους φιλικούς κατοίκους των Banda έφερε αμύθητα πλούτη στους βασιλείς της Πορτογαλίας. Το μονοπώλειο  τους όμως δεν έμελε να κρατήσει, Αγγλία και Ολλανδία, ανερχόμενες θαλασσινές δυνάμεις της εποχής επιζητούσαν μερίδιο και  επικράτηση στο εμπόριο  της περιοχής.  Το 1602 ιδρύθηκε στην  Ολλανδία η Ενωμένη  Εταιρία των Ανατολικών Ινδιών (VOC), η πρώτη πολυμετοχική εμπορική εταιρία με σκοπό να εκμεταλλευτεί  τις αστρονομικές  οικονομικές αποδόσεις των περιζήτητων μπαχαρικών. Η VOC έστειλε τα πλοία της στα νησιά Banda, με εντολή να εξαναγκάσουν τους τοπικούς άρχοντες  να τους παραχωρήσουν το μονοπώλιο, θέμα στο οποίο οι ντόπιοι αντιδρούσαν, επιδιώκοντας  ελεύθερο εμπόριο. Το 1609 οι Ολλανδοίτης VOC  ξεκινούν  την κατασκευή του   φρούριου  Nassau,  στο Banda Neira, στο κέντρο του χωριού που βρισκόμαστε τώρα, για να αποθηκεύουν  τα μπαχαρικά και να ελέγχουν το νησί,  Οι αρχηγοί του νησιού αντιδρούν έντονα και όταν βλέπουν οτι οι Ολλανδοί  συνεχίζουν την κατασκευή παρά την διαφωνία τους, παρασύρουν σε παγίδα τον κυβερνήτη του στόλου, τους αξιωματικούς και την φρουρά  και τους σκοτώνουν. Επιζών  της σφαγής  των 42 Ολλανδών, ήταν ο νεαρός τότε έμπορος Jan Pieterszoon Coen, ο οποίος γλυτώνει.

Οι εχθροπραξίες συνεχίζονται μα το φρούριο κτίζεται και η VOC εξελίσσεται σε αποικιοκρατική υπερδύναμη, με δικαιώματα να κάνει συνθήκες, πολέμους, να  ορίζει κυβερνήτες, να δικάζει και να σκοτώνει κλπ. Στο μεταξύ, τα κοντινά νησιά Ai και Run, του συμπλέγματος Banda, επίσης γεμάτα με δένδρα nutmeg , έχουν επέλθει στον έλεγχο του Αγγλικού Στέμματος και καθώς η αντιπαλότητα εντείνεται, οι Ολλανδοί χτίζουν στο νησί Banda Neira,  πάνω από το Fort Nasau ένα ακόμα μεγαλύτερο φρούριo, το Fort Belgica που επισκεφτήκαμε σήμερα. Το 1621, ο Coen επιστρέφει, ως διοικητής πια  ενός τεράστιου στόλου που αποτελείτο από   19 πλοία, 1.650 στρατιώτες και 300 Ιάπωνες μισθοφόρους. Αποφασισμένος να συντρίψει μια για πάντα τους  Μπαντανέζους,  συλλαμβάνει   24 αρχηγούς Orang  Kaya,  και διατάσει τους Ιάπωνες μισθοφόρους  να τους  βασανίσουν και να θανατώσουν με φρικτό τρόπο, μπροστά στις οικογένειες τους και τον λαό τους. Στην συνέχεια οι 14 από τις 15 χιλιάδες κατοίκους των Banda   δολοφονήθηκαν, ενώ οι  γυναίκες και  τα παιδιά πουλήθηκαν  σκλάβοι, ενώ κάποιοι ελάχιστοι  κατάφεραν να διαφύγουν σε άλλα νησιά. Μετά από την Σφαγή των Banda, οι Ολλανδοί συνέχισαν να  μάχονται με τους Αγγλους  για τον έλεγχο του νησιού Run. Το  1667  το VOC και οι Αγγλοι υπέγραψαν   την συνθήκη  του Breda: οι Άγγλοι έδωσαν στους VOC τα δικαιώματα στο νησί Run και πήραν από αυτούς  τα δικαιώματα στο νησί Manhattan, της σημερινής Νέας Υόρκης.

Δευτέρα 14 Αυγούστου

08.30 Πάμε με το βαρκάκι  μας για snorkeling σε έναν κοντινό κόλπο που οι επισκέπτες   ονομάζουν “Lava Flow», γιατί μέρος της ακτής έχει καλυφθεί από  την λάβα της τελευταίας έκρηξης του ηφαιστείου Banda Gunung Api, το 1988.  Κολυμπάμε  παρατηρώντας τα όμορφα κοράλλια, τα  θαλάσσια φυσούνια (sea squirts) με τα απίθανα χρώματα – που βλέπουμε  για πρώτη φορά στη ζωή μας  και τα  άπειρα, αμέτρητα τροπικά ψάρια.

12.00 Βγαίνουμε στο χωριό για να παρακολουθήσουμε την  πρώτη από τις παρελάσεις για τον  εορτασμό της Ημέρας Ανεξαρτησίας, σήμερα παρελαύνουν τα παιδιά όλων των δημοτικών σχολείων των νησιών Banda.  Ο προαύλιος χώρος του  παλαιού παλατιού του Κυβερνήτη (Istana Mini), είναι πλημμυρισμένος από πιτσιρίκια. Στρατιωτικά καπέλα, μουσουλμανικές μαντήλες, σατέν υφάσματα με  έντονα χρώματα, οι μαθητές κάθε τάξης φορουν ευφάνταστες φορεσιές και έντονο μακιγιάζ  στο πρόσωπο.

Το θέαμα   μας ξαφνιάζει,  εκατοντάδες μικρά παιδιά, αμίλητα και πειθαρχημένα, στοιχισμένα κατά τάξεις,  περιμένουν αδιαμαρτύρητα μέσα στην αφόρητη ζέστη και στα  πολλά τους ρούχα,  την έναρξη της παρέλασης που έχει ήδη καθυστερήσει πολύ, οπως τα πάντα σε αυτή τη χώρα, Επιτέλους, η ώρα φτάνει. Η πρώτη τάξη  ξεκινά. Ο  βηματισμός  είναι δύσκολος, σαν το “βήμα της χήνας”,  μα τα παιδιά, παρότι τόσο μικρά, κρατούν τέλειο ρυθμό και  κοιτάζουν ίσια μπροστά με σοβαρότητα εκπληκτική. Οι  φορεσιές τους, έχουν εντυπωσιακά χρώματα κι είναι φτιαγμένες από φθηνά υλικά. Τα περισσότερα παιδιά φορούν  μαύρα αθλητικά παπούτσια τύπου All Star,

-“Κοίτα πόσο τεράστια παπούτσια φοράει ο μικρούλης στην τελευταία σειρά”, σχολιάζει ο Γιώργος.  Ακόμα κι άν φορούν λάθος νούμερο παπούτσια, τα παιδιά παρελαύνουν με τάξη και προσοχή.

Η παρέλαση συνεχίζεται για πολλή ώρα, κάνει τον γύρο του χωριού και  οι ομάδες είναι πάρα πολλές! Όταν τελειώνει,  τα παιδάκια επιστρέφουν  στο Κυβερνείο όπου  τα περιμένουν οι οικογένειες τους. Κάποια παιδιά είναι τόσο εξαντλημένα που σωριάζονται στο χώμα, σαν  λυπόθυμα.  Οι γονείς τα φροντίζουν με ψυχραιμία και ηρεμία, όπως ορίζει  η  κουλτούρα, ο πολιτισμός  την χώρας.

Επιστρέφοντας προς το Φιλίζι, παρατηρούμε  με λύπη οτι  ο δρόμος  είναι γεμάτος  σκουπίδια. Κάδοι σκουπιδιών δεν υπάρχουν πουθενά. Αργότερα γνωριζόμαστε με κάποιους νέους που μας λένε ότι έχουν αναλάβει κάποια πρωτοβουλία ανακύκλωσης σκουπιδιών, χωρίς  να βρουν καμιά υποστήριξη από την κυβέρνηση. Και στην Ελλάδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ανακύκλωση σκουπιδιών  είναι  υπόθεση βαθιά  προβληματική.

17.30 Αδιαμφισβήτητα, το ωραιότερο  ξενοδοχείο  του Banda Neira,  είναι  το Cilu Bintang ένα καλόγουστο κτίριο  χτισμένο σε αποικιακό ύφος. Cilu Bitang   σημαίνει “Λαμπρό Αστέρι” και ήταν το όνομα μιαςπανέμορφης πριγκίπισσας που έζησε πριν από  πολλά χρόνια στο διπλανό νησί, Banda Besar και που είναι κεντρικό πρόσωπο σε πολλούς τοπικούς μύθους.  O δρόμος γύρω από το Cilu Bintang  είναι καθαρός, χωρίς ίχνος σκουπίδιου.  Στον γεμάτο λουλούδια κήπο  υπάρχει ένα “9 Γκονγκ”, ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο που αποτελείται από εννέα μπρούτζινα κύμβαλα πάνω σε ένα τραπέζι που τα χτυπούν  ένα κοντό, χοντρό ραβδί.

Στον κήπο υπάρχουν  επίσης κάμποσα παλιά μικρά κανόνια, από την εποχή των Ολλανδών του VOC. Λένε οτι στους γάμους στα Banda, ο γαμπρός  πρέπει να προσφέρει στην οικογένεια της  νύφης ένα μικρό κανόνι! Μέσα στο  lobby  υπάρχει μια αξιόλογη συλλογή από παλαιά  αντικείμενα,  αλλά  και βιβλία. Ένα από αυτά, το ιστορικό βιβλίο East Indies του Ian Burnet, θα πρέπει να το αγοράσουμε οπωσδήποτε.  Ιδιοκτήτης και ψυχή του ξενοδοχείου είναι ο  Abba, ένας  πολυταξιδεμένος και πολυπράγμων  ντόπιος άνδρας γύρω στα 45. Το Cilu Bintang έχει οργανώσει  για  απόψε ένα  δείπνο με μπουφέ κι έχουμε κάνει κράτηση μαζί με τους άλλους θαλασσοπόρους. Το φαγητό είναι πολύ καλό, ειδικά το ολόφρεσκο ψητό ψάρι και η ψαρόσουπα με τόνο. Τρώμε βασιλικά και μέχρι σκασμού με  170.000 ρουπίες, περίπου 12 ευρώ το άτομο.

Τετάρτη 16 Αυγούστου 2023

04.30 Το κάλεσμα στην προσευχή απο τα μεγάφωνα μας ξυπνά και πάλι. Έχουμε αρχίσει να το συνηθίζουμε, άλλωστε φωνή   του πρώτου  Ιμάμη  είναι εκπληκτική,. Ρώτησα κι  έμαθα οτι το κάλεσμα είναι μαγνητοφωνημένο. Μετά από λίγο αρχίζει ο επόμενος ιμάμης κι ο επόμενος. Αμαν αμαν.

08.00 Το αγκυροβόλιο γέμισε σκάφη, από χθες το απόγευμα καταφθάνουν οι Αυστραλοί που συμμετέχουν στον ιστιοπλοϊκό αγώνα Darwin – Ambon. Κανονίσαμε  να κάνουμε “Spice Tour¨ με τον Azwar και τον Ognon, που μας σύστησαν οι φίλοι από το sy WaterMusic.  Μαζί μας έρχονται και οι  τρεις νικητές  του ιστιοπλοϊκού αγώνα, πλήρωμα  του καταμαράν sy Django. Μια παραδοσιακή, στενή και μακριά βάρκα μας παραλαμβάνει από την προβλήτα του ξενοδοχείου.

DCIM100GOPROGOPR1733.JPG

Περνάμε έξω από  το χωριό, διασχίζουμε το στενό πέρασμα ανάμεσα στο Banda Neira και το νησί – ηφαίστειο και συνεχίζουμε προς το Banda Besar (Lonthor).  Η θάλασσα  είναι  ρηχή και διαυγής σαν γυαλί και διακρίνονται ολοκάθαρα τα χρωματιστά κοράλλια και τα ψάρια, θέαμα υπέροχο. Μετά από λίγη ώρα φτάνουμε στο νησί Banda Besar.  Αυτή την ώρα  είναι low tide, τα νερά  είναι πολύχαμηλά και αναγκαζόμαστε  να σκαρφαλώσουμε για να βγούμε  στην παλιά ξύλινη προβλήτα   Στην  ακτή  μερικοί  άνδρες μαστορεύουν τις μακριές βάρκες τους. Οι  ξεναγοί μας τους χαιρετούν και μας οδηγούν σε ένα μεγάλο υπόστεγο από μπαμπού, όπου   βρίσκονται  δυο εντυπωσιακές βάρκες kora-kora, λεπτές, περιποιημένες, στολισμένες με σημαίες κι  εντυπωσιακά ξυλόγλυπτα στην πλώρη.

-«Την εποχή των εχθροπραξιών με τους Άγγλους, οι Ολλανδοί είχαν στόλους από  εκατό ακόμα μεγαλύτερα kora – kora, που είχαν από 100 άνδρες πλήρωμα! Το θέαμα  θα ήταν σίγουρα πολύ τρομακτικό!¨, λέει ο Azwar

Διασχίζουμε τον πρώτο οικισμό,  ένα στενό πυκνοχτισμένο δρόμο, με  σπίτια  φανταχτερά με  έντονα χρώματα και χρυσούς κίονες αλλά και πιο παλιά κι ετοιμόρροπα. Ο αέρας ευωδιάζει  μπαχαρικά, nutmeg και γαρύφαλλο, από τα αμέτρητα  μπουμπούκια που είναι απλωμένα πάνω σε μουσαμάδες στον ήλιο,   να ξεραθούν, σαν κιτρινα και κόκκινα χαλιά στο χώμα.

Ανεβαίνουμε πολλά σκαλιά, κι  ένα μονοπάτι ώσπου φτάνουμε ψηλά, στα ερείπια  ενός ακόμη Ολλανδικού  φρουρίου, του  Fort Hollandia, Κοιτώντας από  ψηλά την  μεγαλειώδη  φύση και την ομορφιά  των νησιών, μένουμε μαγεμένοι.

Καθόμαστε σε έναν  πεσμένο κορμό δέντρου, δίπλα στον  Azwar   κι αυτός μας διηγείται  την δραματική  ιστορία  των  νησιών Banda. Οι  δικοί του προπαππούδες  ήρθαν στα Banda πριν από χρόνια, από κάποια αραβική χώρα

-” Όλοι οι Μπαντανέζοι χάθηκαν,  είμαστε όλοι έποικοι”, λέει στο τέλος.  “Αν έχετε Netflix, σας προτείνω να δείτε το ντοκυμαντέρ “Banda:The Dark Forgotten Trail”

Συνεχίζουμε την περιήγηση στις φυτείες. Το νησί είναι κατάφυτο με  δένδρα  Μοσχοκάρυδου Myristica Fragrans Nutmeg  trees. Τα Nutmeg δεν αντέχουν τον δυνατό ήλιο κι ευημερούν μόνο κάτω από τα σκιερά φυλλώματα  πανύψηλων δένδρων των   αειθαλών Κενάρι (Canarium Indicum), που  αφθονούν. Υπάρχουν ακόμα πολλά  Γαριφαλόδενδρα, Syzygium Aromaticum,  από των οποίων το μπουμπούκι προέρχεται το μπαχαρικό  γαρίφαλο, και που  ακόμα και τα φύλλα  τους μοσχοβολούν. Ανάμεσα στα άλλα υπάρχουν  και  δέντρα Κανέλας. Ο Azwar σκαλίζει τον φλοιό με ένα σουγιά αποκαλύπτοντας   το κοκκινωπό ξύλο του δέντρου σκορπώντας γύρω την χαρακτηριστικό άρωμα του αγαπημένου μπαχαρικού.  Ιδρωμένοι από το περπάτημα στην ανηφορική πλαγιά,  κάνουμε στάση σε μια φυτεία. Εκεί, μας υποδέχεται ο Soleman, ένας ηλικιωμένος άνδρας με ασκητική φυσιογνωμία. Ξεκουραζόμαστε  κάτω από την δροσερή σκιά των  δέντρων, μας προσφέρουν καφέ, τσάι και κουλουράκια.

Ο Soleman μας μιλά για τα nutmeg και την παραδοσιακή επεξεργασία τους, μας δίνει  φρούτα από όπου βγαίνει το nutmeg, εξηγεί πώς διαχειρίζονται το μπαχαρικό και   μας δείχνει την  παμπάλαια καλύβα που χρησιμοποιεί για να αποξηραίνει τους καρπούς, κατά την εποχή των βροχών, όταν ο ήλιος βγαίνει σπάνια. Ο Soleman είναι  ένας  γλυκός άνθρωπος, ένας αγρότης που  αγωνίζεται να ζήσει την οικογένεια του  από τη γη του. –«Δυστυχώς, η αξία  πώλησης των μπαχαρικών», λέει, «καθορίζεται από τον “νόμο της αγοράς” κι όχι από εμάς τους ανθρώπους που τα παράγουμε”.  Έτσι είναι παντού στον κόσμο. Αγοράζουμε μπαχαρικά και αμύγδαλα και τον αποχαιρετούμε.

Καθώς παίρνουμε τον δρόμο για πίσω,  ακούγεται μουσική.

-“Οι μουσικοί κάνουν πρόβα  για την αυριανή γιορτή, πάμε να τους δούμε!”, λέει ο Azwar. Φτάνουμε σε ένα κτίριο στολισμένο με σημαίες, ανεβαίνουμε τα  σκαλοπάτια ως μια  βεράντα με θέα ως κάτω στη θάλασσα, όπου   κάνουν πρόβα οι τρεις μουσικοί, ο ένας παίζει το “9 Gong” και οι άλλοι δυο τύμπανα.

Mας υποδέχονται με χαμόγελα. Οι μελωδίες  τους είναι πολύ ωραίες ,  o  Ognion    μας δείχνει τις κινήσεις του παραδοσιακού χορού.  Ένας άνδρας που φαίνεται να είναι ο αρχηγός, μας προσκαλεί στο διπλανό  δωμάτιο που μοσχοβολά   θυμίαμα,  πίσω από το  θυμιατό  υπάρχει ένας “βωμός”  γεμάτος ετερόκλητα αναθέματα: σημαίες,  ξυλόγλυπτα με φίλντισι,  τοπικά παλαιά δόρατα, παμπάλαια Πορτογαλλικά κράνη και ασπίδες. Δίνουμε την προσφορά μας και παίρνουμε ξανά πολλά χαμόγελα.

14.00 Η βάρκα μας φέρνει πίσω στο χωριό και φεύγουμε γρήγορα για το χωριό, όπου γίνεται παρέλαση και σήμερα. Καθε μέρα που περνά, νιώθoυμε ακόμα πιο γοητευμένοι  με τον τόπο. Η  ομορφιά του Banda Neiraκαι η τραγική ιστορία των νησιών μας έχει συνεπάρει.  Παρακολουθούμε την παρέλαση των γυμνασίων, θαυμάζοντας την φαντασία στις φορεσιές των παιδιών. Δίπλα σε κάθε μια από τις τάξεις,  περπατά ένα αγόρι ή κορίτσι που δίνει τον ρυθμό;

-“Kiri, kiri, kiri, kanan, satu, dua (αριστερό, αριστέρό, αριστερό, δεξί, ένα, δυο). Το ακούσαμε τόσες φορές που το μάθαμε, ακόμα δυο λέξεις στο λεξιλόγιο.

Μετά την παρέλαση περπατάμε στους δρόμους του χωριού  συγχρονισμένα, επαναλαμβάνοντας  “Kiri kiri” κανοντας τους  ντόπιους να  γελούν! Πάμε ξανά στο εστιατόριο Nusantara, όπου το φαγητό μας φαίνεται ακόμα καλύτερο. Μετά, πάμε στο Cilu Bintang, πίνουμε τοπικό καφέ  με τον Abba κι  αγοράσουμε το βιβλίο East Indies του Ian Burnet , καταπληκτικό βιβλίο!

Το βράδυ βλέπουμε  στο Netflix.το μελαγχολικό ντοκυμαντέρ “Banda: The Dark Forgotten Trail” (σε Ινδονησιακή γλώσσα). Το film ξεδιπλώνει την ιστορία του εμπορίου  μπαχαρικών και  την ιστορίας  των νησιών Banda, από την ευημερία  και την ελευθερία, στην  βάναυση αποικιοκρατία και την εξαθλίωση.  Σήμερα, οι άνθρωποι των Banda αγωνίζονται για να βρουν ισορροπία και γαλήνη,  για να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον. Για μια στιγμή στο χρόνο, τα μπαχαρικά τους  άξιζαν περισσότερο κι από το χρυσάφι, κι αυτό ήταν  αιτία πολλών δεινών. Τώρα πια δεν είναι τίποτα παραπάνω  παρά   συστατικά  της  τοπικής κουζίνας, απλωμένα στον ήλια για να ξεραθούν. Ακόμα μια λέξη στο Ινδονησιακό μας λεξιλόγιο:  Nusantara που σημαίνει αρχιπέλαγος και είναι το όνομα του αγαπημένου μας εστιατορίου στο νησί.

Πέμπτη 17 Αυγούστου – Εθνική Ημέρα Ανεξαρτησίας της Ινδονησίας 

08.30 Η Karen & ο Craig – sy Ora καταφθάνουν   και τους βοηθάμε να δέσουν. Μετά  πάμε τρέχοντας να παρακολουθήσουμε τη γιορτή. Κόσμος  πολύς στο χωριό, έχει έρθει κι ένα πλοίο  από την Ambon. Κόσμος πολύς και στο  Istana Mini, το παλαιό Κυβερνείο. Αν και αργήσαμε, η  γιορτή δεν έχει ακόμα ξεκινήσει,  στην Ινδονησία   ο χρόνος είναι λένε σαν το λάστιχο, “jam karet”. Στα Φίτζι το λέγαμε Fiji time ή Island time. Εμείς οι Ελληνες είμαστε συνηθισμένοι σε αυτό, η ακρίβεια δεν μας χαρακτηρίζει. Η γιορτή ξεκινά με τον παραδοσιακό χορό Cakalele (τσακαλέλε) έναν πολεμικό χορό στον οποίο κάποιοι από τους  χορευτές  φορούν πορτογαλικά κράνη και αναπαριστούν τον πόλεμο με τους κατοίκους των Banda.

Ο χορός  Τσακαλέλε τελειώνει. Οι μουσικοί παίζουν τώρα μια ωραία, αργόσυρτη  μελωδία και οι χορευτές ξεκινούν   έναν κυκλικό χορό, με τις χαρακτηριστικές κινήσεις που μας έδειξε χθες ο Ognon. Oι κυβερνητικοί επίσημοι, ο Abba, η ξενοδόχος του Maulana όλοι μπαίνουν στον κύκλο του χορού που μεγαλώνει.  Μια ντόπια κυρία με πιάνει από το χέρι και με τραβά απαλά  και μπαίνω μέσα στο χορό. Προσπαθώ να ακολουθήσω τα βήματα και τις κινήσεις. Ο Γιώργος μου χαμογελά, για να με ενθαρρύνει.

Όταν η γιορτή τελειώνει,  πάμε  γρήγορα πίσω στο Φιλίζι   και φεύγουμε με τη βάρκα για snorkeling. Κολυμπάμε παρατηρώντας ψάρια και κοράλλια και ενθουσιαζόμαστε όταν συναντάμε ένα τεράστιο κοπάδι από νεαρά ψαράκια moorish idols.

Ο Γιώργος εντοπίζει ένα μεγάλο καλαμάρι, ίσως 4-5 κιλά!!!  Ο ουρανός συννεφιάζει  και κρυώσαμε αν και το νερό είναι 26°. Βγαίνουμε απο το νερό και πάμε με τη βάρκα προς μια κοντινή παραλία με λευκή άμμο. Στο νερό επιπλέουν  πλαστικά μπουκάλια και σακούλες, θάλασσα και  παραλία  είναι γεμάτα  με σκουπίδια. Βρίσκω μια  σακούλα κι αρχίζω να μαζεύω  σκουπίδια, μόλις γεμίζει βρίσκω μια ακόμη – υπάρχουν πάρα πολλές- την γεμίζω κι αυτή.

DCIM100GOPROGOPR1785.JPG

Ο Γιώργος πιάνει δουλειά, καθαρίζει κι αυτός Μετά από  ώρα η μικρή παραλία φαίνεται καθαρή, πόσο χαιρόμαστε. Φορτώνουμε τις σακούλες  στη βάρκα,  επιστρέφουμε στο χωριό. Τεράστιο πρόβλημα η ρύπανση του πλαστικού στην Ινδονησία.

18.00 Μαζί με τους φίλους του Ora  και κάποιους Αυστραλούς θαλασσοπόρους πάμε στο  Cilu Bintang για  ένα ακόμη λουκούλειο γεύμα. Αναρρωτιόμαστε αν το φαγητό θα είναι τόσο καλό και στα υπόλοιπα μέρη  της Ινδονησίας που θα επισκεφτούμε. Στο  “επίσημο” πρόγραμμα  του S2I Rally, υπάρχουν ακόμη  14 προορισμοίως την Σιγκαπούρη

Σάββατο 19 Αυγούστου – Banda Neira  –  Hoga, Wakatobi           380 NM

11.30 Πάμε μια τελευταία βόλτα στο χωριό, για να αγοράσουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά  αγορές, επιστρέφουμε στο Φιλίζι και κάνουμε  “προετοιμασία απόπλου”. Με  βάρος στην καρδιά, λύνουμε τους κάβους και βιράρουμε την άγκυρα.

-“Αγαπημένο Banda Neira, ελπίζω να έρθουμε ξανά κάποια μέρα”, ψιθυρίζω μόνη μου όσο ανεβάζω την καδένα και την σπρώχνω για να κουλουμιαστεί σωστά μέσα στο στρίτσο.

Αποχαιρετούμε τους φίλους θαλασσοπόρους  και ξεκινάμε για ένα ακόμα ταξίδι. Ο προορισμός μας  είναι το Hoga, ένα μικρό νησί στο  Wakatobi, το μεγαλύτερο θαλάσσιο πάρκο της Ινδονησίας, περίπου 380 ναυτικά μίλια μακριά. Υπολογίζοντας οτι το Φιλίζι διανύει περίπου 140 ΝΜ σε κάθε ημέρα ωκεάνειου περάσματος, οπότε θα χρειαστούμε κάτι λιγότερο από τρία εικοσιτετράωρα για να φτάσουμε.

11.30   Πλεύση στην Banda Sea με κατεύθυνση δυτική . Ταξιδεύουμε γρήγορα με τον άνεμο από τις 100°δηλαδή ανοιχτή πλαγιοδρομία (broad reach). Διαπλέουμε τo όμορφο νησί Run, αυτό που ανταλλάχθηκε με το Manhattan,  ίσως το χειρότερο  Real Estate Deal της Χιλιετίας…